Κιλκίς, νομός

Διοικητική διαίρεση (2.597 τ. χλμ., 89.056 κάτ.) της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Συνορεύει στα Α με τον νομό Σερρών, στα Ν με τον νομό Θεσσαλονίκης, στα Δ με τον νομό Πέλλης και στα Β με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ). Πρωτεύουσα είναι το Κιλκίς. Διοικητική διαίρεση. Σύμφωνα με το σχέδιο Καποδίστριας, ο ν.Κ. αποτελείται από 11 δήμους και 1 κοινότητα, που περιλαμβάνουν 83 δημοτικά διαμερίσματα με 155 οικισμούς και ένα κοινοτικό διαμέρισμα με έναν οικισμό. Ειδικότερα αποτελείται από τους δήμους Κιλκίς, Αξιούπολης, Γαλλικού, Γουμένισσας, Δοϊράνης, Ευρωπού, Κρουσσών, Μουριών, Πικρολίμνης, Πολυκάστρου και Χέρσου καθώς και την κοινότητα Λιβαδίων. Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Το μορφολογικό ανάγλυφο του ν.Κ. διαμορφώνεται από τους ορεινούς όγκους που υψώνονται στο ανατολικό και στο δυτικό τμήμα του. Στα Δ υψώνεται η οροσειρά του Πάικου, του οποίου οι ψηλότερες κορυφές (Πολέτι 1.650 μ.· Τσούμα, 1.219 μ.· Πύργος 1.494 μ.· Βερτόπια 1.490 μ.· Ασπρόχωμα 831 μ.) καθορίζουν τα όρια του ν.Κ. με τον νομό Πέλλης. Στο έδαφος του ν.Κ. βρίσκεται μόνο η ανατολική προέκταση του Πάικου, Κοντάστι (1.607 μ.). Στα Β του Πάικου και κοντά στα σύνορα με την ΠΓΔΜ υψώνεται το μικρό αλλά ιστορικό όρος Σκρα (1.097 μ.), όπου έλαβε χώρα η ομώνυμη μάχη (17 Μαΐου 1918). Στα ΒΑ του νομού δεσπόζουν οι δυτικές κορυφές της Κερκίνης (Μπέλες), που καθορίζουν στο τμήμα αυτό τα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Στα Α υψώνεται το Δύσωρον ή Κρούσια (860 μ.) και το Μαυροβούνι (1.197 μ.), το οποίο προχωρεί στα Ν με χαμηλότερες κορυφές (Λυκοράχη 713 μ., Πασχαλιά 745 μ. κ.ά.) μέχρι τον νομό Θεσσαλονίκης. Μεταξύ των ορεινών αυτών όγκων στα Α και Δ του ν.Κ., απλώνεται η μεγάλη προσχωσιγενής πεδιάδα του Κιλκίς, η οποία αποτελεί το βόρειο τμήμα της μεγάλης πεδιάδας της κεντρικής Μακεδονίας. Δύο μεγάλοι ποταμοί διαρρέουν και αποστραγγίζουν το έδαφος του ν.Κ., ο Αξιός και ο Γαλλικός. Ο Αξιός εισέρχεται στο έδαφος του ν.Κ. από την ΠΓΔΜ, μεταξύ Ειδομένης και Ευζώνων, τον διασχίζει ολόκληρο από τα Β προς τα Ν και συνεχίζει την πορεία του στον νομό Θεσσαλονίκης. Ο Γαλλικός αποστραγγίζει την ορεινή περιοχή των Κρουσίων. Στα ΒΑ βρίσκεται η λίμνη Δοϊράνη, η οποία ανήκει στην Ελλάδα κατά το ήμισυ και της οποίας τα νερά εκχέονται στον Αξιό σε περίπτωση υπερχείλισης. Στα Ν βρίσκεται η Πικρολίμνη. Παλαιότερα, στην πεδιάδα του Κ. σχηματίζονταν αβαθείς λίμνες και τέλματα, που αποξηράνθηκαν με αποστραγγιστικά έργα. Το κλίμα του ν.Κ. είναι ηπιότερο στα Ν (εκεί που συνορεύει με τον νομό Θεσσαλονίκης). Προς τα Β γίνεται δριμύτερο και έχει τα χαρακτηριστικά του ηπειρωτικού, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές. Εκεί το χιόνι αποτελεί συχνό φαινόμενο, το ύψος των βροχοπτώσεων είναι μεγάλο και επικρατούν οι βόρειοι άνεμοι. Οικονομία. Η οικονομία του ν.Κ. βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην αγροτική παραγωγή. Κύρια γεωργικά προϊόντα είναι το σιτάρι (από το οποίο το ένα τρίτο είναι σκληρό), το κριθάρι, ο καπνός και το βαμβάκι. Τα κρασιά της Γουμένισσας είναι καλής ποιότητας. Σχετικά αυξημένο είναι το εισόδημα της κτηνοτροφίας, ενώ οι συνθήκες για την περαιτέρω ανάπτυξή της είναι αρκετά ευνοϊκές. Ήδη στον ν.Κ. διατρέφονται βελτιωμένες και εισαγόμενες αγελάδες σε υψηλή αναλογία. Ο ν.Κ. παρουσιάζει επίσης τη μεγαλύτερη παραγωγή κουκουλιών, μετά τους νομούς Έβρου και Λαρίσης· αντίθετα, παρουσιάζει τη μικρότερη αναλογία δασών σε όλη τη Μακεδονία εξαιτίας της διαμόρφωσης του εδάφους. Η βιομηχανία και η βιοτεχνία μετέχουν κατά πολύ μικρό ποσοστό στη διαμόρφωση του εισοδήματος της περιοχής. Σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης υπήρξε το 1982 η ίδρυση της βιομηχανικής περιοχής, με έκταση περίπου 900 στρεμμάτων. Εκεί είναι εγκατεστημένες σήμερα αρκετές επιχειρήσεις. Άλλα κέντρα του νομού, εκτός από την πρωτεύουσα, είναι οι κωμοπόλεις Πολύκαστρο και Γουμένισσα. Σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης του νομού Κιλκίς υπήρξε η ίδρυση της βιομηχανικής περιοχής, το 1982? στη φωτογραφία εργοστασιακή μονάδα στην περιοχή (φωτ. ΑΠΕ).